Shrikrishanvallavabhacharyanusaren Yogdarshanasya Mahatwam

Exploration of Indian Philosophy and Darshana Shastra

Abstract

अस्माकं भारतीय परम्परायां आस्तिकनास्तिकभेदेन नव दर्शनानि प्रचलितानि सन्ति। विबुध्ैः त्राीणि नास्तिक षडास्तिकसंज्ञितानि। भरतीयसाहित्ये दर्शनशास्त्रास्य वैशिष्ट्यमस्ति बृहत्तरम्। तत् किं नाम दर्शनम्? ‘दृश्यते{नेनेतिदर्शनम्’अथवा रहस्यमयस्य निगुढतमस्य प्रप×चस्य समाधनपथदर्शकं शास्त्रामिदं किल दर्शनमित्यभिध्ीयते। महर्षिणां दिव्यचक्षुषां साक्षात्कृतर्ध्मणां तपोनिष्ठबुsया सत्यभुततत्वमालोचनपरं ज्ञावमेव दर्शनम्। जन्मतः मनुष्यः मरणशीलः एव मत्वा कर्मणि सीव्यतीति निरुक्तेः। यदा कदा सः चिन्तनं करोति को{हं? कुतो{हं? कस्माद{हं? इत्यादीन् गुढप्रश्नान्। गुढप्रश्नचिन्तनमननपरिणतिभूतमेवेदं दर्शनशास्त्राम्। उक्त×च ‘आत्मावा{रे द्रष्टव्यः श्रोतव्यो मन्तव्यो निदिध्यासितव्य इति।’